Piet Mondriaan was in 1938 vanuit zijn woonplaats Parijs naar Londen gevlucht, omdat de politieke spanningen op het continent in rap tempo hoog opliepen en Mondriaan geen vertrouwen meer had in een goede afloop. Bovendien waren twee van zijn schilderijen opgenomen in de tentoonstelling Entartete Kunst, die de nazi’s in 1937 organiseerden in München en waaruit bleek hoe de Duitse nationaalsocialisten naar Mondriaans werk keken. Na bombardementen op Londen in 1940 wordt het Mondriaan ook daar te heet onder zijn voeten.
Op uitnodiging van de bevriende Amerikaanse kunstenaar Harry Holtzman vertrekt Mondriaan op 23 september 1940 naar New York. Vliegen vindt Mondriaan veel te spannend, dus vertrekt hij per boot vanaf Liverpool. Aan boord van het schip SS Samaria zit hij tien dagen lang tijdens het grootste deel van zijn reis in zijn jas, met zijn hoed en zwemvest aan op het dek. In de verduisterde ruimtes beneden is het niet om uit te houden. Het is er te druk en te vol voor hem en zijn bagage. Ook op het dek is het geen pretje. De angst voor aanvallen op zee, de eenzaamheid en het desoriënterende effect van de open zee maken het tot een angstige ervaring.
Je kunt je voorstellen dat Mondriaan dolblij moet zijn geweest om na tien dagen op zee eindelijk de contouren van New York en het vrijheidsbeeld voor zich te zien opdoemen aan de horizon. Na de formaliteiten op Ellis Island pakt hij de ferry naar het vaste land. Daar staat Holtzman hem op te wachten. Het leven in New York kan beginnen.
Holtzman heeft voor Mondriaan een hooggelegen kamer geboekt met een groots uitzicht over de stad in hotel The Beekman Tower, waar hij de eerste dagen op adem kan komen. Een betere plek om een avontuur in een nieuwe stad te beginnen is nauwelijks denkbaar. Maar of Mondriaan echt kan genieten van het uitzicht is maar de vraag: hij is doodmoe van zijn reis.
Holtzman en diens vrouw Eileen nemen Mondriaan vervolgens mee naar hun buitenverblijf in The Berkshires. Maar Mondriaanal keert Mondriaan terug naar de stad. Hij neemt eind oktober zijn intrek in een atelier aan 353 East 56th Street dat Holtzman voor hem heeft gevonden.
De laatste woonplaats van Piet Mondriaan is New York. Deze bruisende stad vol boogiewoogie muziek geeft hem energie om nieuwe stappen te zetten in zijn werk. Het Manhattan van weleer is nauwelijks meer herkenbaar, maar de Mondriaan Route laat oude tijden herleven met historische foto’s en jouw verbeeldingskracht!